Deze week waren de zogenaamde burgerwachten in het nieuws. Het ging om personen die controleerden of er vluchtelingen waren aan de grens met Duitsland. Volgens de burgerwachten zou de politie de vluchtelingen onvoldoende in de gaten houden. De vluchtelingen wonen in het asielzoekerscentrum – én aanmeldcentrum – in Ter Apel. Dat is een dorp in het Groningse Ommeland. 

Nieuw is dit niet: het Brabantse plaatsje Budel kent ook burgerwachten. Zowel Budel als Ter Apel kennen overlast van veiligelanders. Zowel Budel als Ter Apel hebben last van treiterijen door asielzoekers in het ov. De NS staakte pal voor en na Pinksteren het ov in het hele land, maar dreigt het in Maarheeze immers voor langere tijd te doen. Wat overige misdaad betreft is het eveneens bar en boos, zowel in het Brabantse als het Groningse plaatsje.

Onderbemande of lakse politie

Het helpt niet mee dat de politie weinig doet, in de ogen van de Brabanders van de Groningers. Nou ja … niet alleen in hun ogen. Omroep PowNed en Amnesty International hebben deze laksheid eerder al ervaren. Ook schrijfster Lale Gül ervoer gebrekkige politionele medewerking. Zo stelde ze in haar boek Ik ben vrij dat voor opsporing van haar bedreigers meer had aan haar IT-vaardige vriend dan de politie.

Er is zelfs minder anekdotisch bewijs dat de politie niet slagvaardig (genoeg) is. Uit harde cijfers, zoals die van de jaren ’10 blijkt dat het percentage opgeloste zaken niet hoog is; gemiddeld 27,5 tot 28,5%. Bij zedenzaken is het zelfs nog schokkender: EénVandaag schreef in augustus 2023 dat 2 op de 5 cases van respondenten niet worden afgehandeld! Niet alleen in personeelstekorten vinden slachtoffers hun Waterloo; dit geldt ook voor de pakkans. Evenals de omvang van het delict.

En ja: de Marechaussee is basically de politie van o.a. de grenzen. En ja; je kunt je voorstellen dat ook de mensen uit Westerwolde wantrouwig zijn richting de politie.

Politie met een K aan het einde

Maar is ook een politie met een K aan het einde: de politiek. En, vooruit: het niet alleen de schuld van voormalig asielminister Marjolein Faber (PVV). Jarenlang leek het goed te gaan ten aanzien van de opvang: er was een ‘verstandshuwelijk’, zo schreef het COA. Toch ging het ergens mis. In 2015 waarschuwden dorpelingen al voor overlast van ‘veiligelanders’. Mensen klaagden over personen die uit een land kwamen wat niet in oorlog was (zoals Mongolië of Marokko). Ze stalen, braken in en treiterden mensen. Het helpt niet mee dat de politiek op een gegeven moment koos voor sluiting van de asielzoekerscentra. Tel er ook nog bij op dat niet elk land erop happig was om asielzoekers terug te nemen of meewerkte met uitzetting: zie – opnieuw – Marokko.

Maar zelfs nadat de problemen bekend was, waren er weinig constructieve plannen, anders dan ‘grenzen dicht’ en ‘vol is vol’. De Spreidingswet, waarin de asielzoekers van Ter Apel naar rato over de bestaande azc’s en azc’s in wording worden verspreid, werd aangenomen. Maar niet met plezier. Sterker nog, voormalig asielminister Marjolein Faber wilde zelfs af van de wet! Ze wilde liever de ‘asielstroom’ verminderen: ook al werkte haar manier volgens experts niet (goed).

En in het kader van popi-jopigedrag, juichte Geert Wilders van de PVV de actie van de Groninger burgerwachten toe.

En toch …

Toch is het geen goed idee. Je ondermijnt hiermee het gezag van je echte ‘collega’s’. Soit, de politie moet zich identificeren. Een verkeersregelaar moet een getuigschrift of certificaat hebben voor het zijn van een verkeersregelaar. Alleen … niet iedereen weet dat of denkt eraan. Mensen zijn zo opgevoed, dat je je de bevelen van een meerdere opvolgt (en terecht). Nu gaat het om ‘grenscontroles’, maar iemand kan dit ook misbruiken om iets uit iemands auto te stelen. Daar gaat dan de geloofwaardigheid van een verkeersregelaar, politiebeambte of andere wetshandhaver.

Tevens: er is een rechtsstatelijk principe. Dat eigenrichting verboden is. Als iedereen de regels naar eigen inzicht gaat gehoorzamen, dan wordt het een puinhoop. Het is ook niet nodig, want de politieagenten en de boa’s weten dondersgoed van de shitshow in de dorpen!

Kortom: met ‘controles aan de grens’, bereik je vele grenzen. Meer dan enkel deze tussen Bad Nieuweschans en Bad Bentheim, Groningen en Nedersaksen en Nederland en Duitsland.