Begin juni vierde Utrecht de Pride-maand. De Domstad deed dat met een botenparade, net als Amsterdam jaarlijks in augustus. In Boedapest (Hongarije) voeren de queers daarentegen niet. Daarentegen namen zij de benenwagen. In Almere geen boten, maar vooral beelden. Beelden die – op het moment van schrijven – te zien zijn bij Kunst is Leuk
v.l.n.r.: de uitleg over de vlaggen, incl. tekst en de beknopte geschiedenis
Wegwijs gemaakt worden
Het eerste wat opvalt, is dat je meteen wegwijs wordt gemaakt in het roze lexicon. De termen met een Latijnse, oud-Griekse of Engelse oorsprong zijn niet op één hand te tellen. De termen zijn altijd gecombineerd met een vlag. Vlaggen van landen, regionale of lokale entiteiten kennen hooguit drie banen. Tenminste, als ze enkel banen kennen (zoals de Nederlandse). Maar ongeveer 11 van de 19 queervlaggen tellen vijf, zes of zelfs zeven banen!
Niet alleen qua taal doet de expo zijn best om je erin mee te nemen. Ook qua geschiedenis. Positief is dat de tekst afsluit met dat ‘er nog uitdagingen zijn’. De maatschappij is met horten en stoten progressiever geworden. De backlash van Tate en extreemrechts is wat het is: een felle tegenreactie. Ook positief is dat het niet sec op de Nederlandse situatie is gefocust.
v.l.n.r.: de uitingen in het werk ‘Who You Wanna Be? Fem or Masc? Hard or Soft?’ van Dalvin Deira
Breder dan enkel beeldend
Er is nog iets wat opvallend is in de tentoonstelling aangaande de roze gemeenschap. Hoewel deze schrijver in de keren dat hij er komt vooral beeldend kunstenaars heb getroffen, zie je in de tentoonstelling ook andere disciplines terug. Een heel goed voorbeeld is het werk Who You Wanna Be? Fem or Masc? Hard or Soft?
De titel verraadt veel, maar is niet het eerste waar het oog op valt. Dat zijn de kleren, de muziek en de performances. Een man heeft een rood petje achterstevoren en een wijde shirt alsmede short.
De kleding lijkt verdacht veel op wat ‘The Culture’ genoemd wordt: het laten verhuizen van de straatcultuur uit het jaar kruik naar deze tijd. Maar als het gaat om straatcultuur: waarom wordt er gedanst op de mierzoete muziek van Pink Pantheress? De titel is niet zomaar gekozen: impliceert het, dat de heren (en dames) tussen wal en schip geraken? Dat ze te ‘zacht’ zijn (en dus te ‘gay’) zijn? Of te hard (en dus ‘niet vrouwelijk genoeg’)?
v.l.n.r.: Wie ben je zelf(portret)? van Brecht van Nielen. Het gesprek en enkele teksten.
Een ander kunstwerk, Wie ben je zelf(portret)? van Brecht van Nielen, is vooral tekstueel. En lieflijk: een meisje of vrouw dat opgesloten is. En vrij wil zijn. Voor beeldende kunst is de kunst vrij ongebruikelijk: interfaces zijn vooral het domein van een UI- of UX-designer. Bovendien zijn deze vaak commercieel qua bestemming. Niettemin heeft het wel een komische inslag. En, aangezien ze het heeft over ‘jezelf zijn’ en ‘vrij willen dansen’, vrij parabolisch.
v.l.n.r.: Me As I Am (2025) en de desbtreffende quotes – deel van het werk van Karla King
Karla King
Tekst is ook dominerend in de werken van Karla King. Maar niet in elk werk zijn de boodschappen expliciet. Met name in haar schilderijen niet. Op het eerste gezicht lijken de geportretteerde personen doorsnee. Doorsnee, in die zijn dat ze ook persoonlijke dromen, werk en relaties hebben. De toetsen zijn licht pointillistisch, appelachtig: dat is heel goed te zien aan de strepen. Met name daar waar het licht binnenkomt. Zoals de vrouw in Me As I Am (2023).
Tekst komt ook explicieter binnen. In Loesje-achtige teksten, maar dan met minder humor en minder kwinkslagen. Deze vond de schrijver grappig: ‘I am an archive of survival, humor and sacred life.’ (Ik ben een tijdbalk van overleving, humor en chaos van groot belang.’ Het past in de strijd die een queer persoon moet voeren. Leven én overleven. Of een andere citaat: ‘You don’t have to be Queer to stand up for Queer rights!’ Daar is geen woord Engels bij (pun intended).
Slotsom
Het is een aardige tentoonstelling. Wat werkt voor de leek, is de laagdrempeligheid. In het tonen van de vlaggen, de geschiedenis en de uitleg ervan. Het ligt er ook niet dik bovenop dat het over queerness gaat. Zo had deze schrijver het over ‘The Culture’. Als een Easter Egg komt deze nog twee keer terug. Denk aan de mutsen: eentje met ‘Banlieue’ erop, een eentje die je moet knopen.
Toch is er een gemis. De tijdsgeest is tegen de regenboogfamilie, zelfs in Amsterdam en Utrecht. Nu een scherpere toon aannemen zou sommige bezoekers kunnen afschrikken – tenminste, ervan uitgaande dat zij komen – maar het zou in lijn zijn met eerdere statements. In Kunst is Leuk hing van het najaar een anti-Netanyahu-kunstwerk. Waarom zou een anti-Victor Orbán- of anti-Andrew Tate-werk niet kunnen? Ook qua (kunst)historische context zag de schrijver nog potentie. De vraag is of elementen van de hiphopcultuur uit de jaren 90 bewust erin zijn verwerkt of het toeval is. Ditzelfde geldt ook voor de interface van de smartphone van Brecht van Nielen.
Colours of Us is een samenwerking van Kunst is Leuk en Stichting Salty. De tentoonstelling is tot en met zondag 13 juli nog te zien in Kunst is Leuk.